In oktober en november 2025 bezochten leerlingen van een viertal basisscholen duurzaamheidscentrum De Groene Transformator in Roermond. Op school hadden ze al les gehad over elektronisch afval (e-waste) en nu was het tijd voor 'n stukje praktijk. Spannend!
Bij de Groene Transformator vind je namelijk ook het Repair Café en laat nu net daar alles draaien om reparatie, duurzaamheid én hergebruik. Bezoekers kunnen er twee keer in de maand terecht voor hulp bij de reparatie van kapotte spullen en de meesten daarvan zijn huishoudelijke elektrische- en elektronische apparaten. Ideaal spul om aan te sleutelen en op zoek te gaan naar e-waste. Maar hey, wat is dat eigenlijk? Hoe weet je dat en hoe herken je het? Theorie is mooi, maar hoe ziet het er in het écht uit? Op naar het Repair Café!
Eenmaal daar eerst nóg wat theorie. “Nee hè”, zou je denken, maar met 'n leerzaam filmpje uit het Jeugdjournaal en een 'n beetje gemene quiz met instinkers bleef het luchtig. En zagen wij, de reparateurs, dat het voor de kids nog niet zo héél gemakkelijk was om te herkennen waar e-waste in zit, om uit te leggen wat duurzaamheid is, of veiligheid, waar je inzamelpunten kunt vinden en wat het logo CE betekent..
De praktijk dan, maar niet voordat reparateur Fons uitleg had gegeven over veilig en netjes werken. Want zeker bij elektrische apparaten moet je héél goed het gevaar van elektriciteit kennen. Het werd daarna een drukte van jewelste toen er dan eindelijk gesleuteld mocht worden. Ontzettend chill voor de kids en zeker ook voor ons als reparateurs. Er werd gesleuteld in groepjes van twee en de reparateurs hielpen daarbij. Want zó gemakkelijk krijg je een apparaat nog niet altijd open. Soms zijn ze dicht geschroefd, soms geklikt of gelijmd. Soms zitten schroeven verstopt of is er speciaal gereedschap nodig.
Het enthousiasme droop ervan af en wij zagen hoe goed en onderzoekend er werd samengewerkt. Het ene apparaat was veel gemakkelijker open te maken dan het andere en in het ene apparaat zat veel meer e-waste dan in het andere. Ook ontdekten we samen waar je goed op moet letten, want de gevaren van elektrische stroom zijn één ding, maar veilig werken bleek nog een grote uitdaging. Want we kwamen scherpe onderdelen tegen, opgeladen batterijen, viezigheid als smeerolie en stof of chemische stoffen. Maar juist ook veel materialen en grondstoffen die hergebruikt kunnen worden, waaronder allerlei soorten metaal en plastic. En de speciale e-waste natuurlijk; vaak als printplaten met elektronica die door sommige van de jonge onderzoekers heel clever 'moederbord' werden genoemd..
Stoppen bleek moeilijk, maar op het einde was er nog een korte vraag naar de ervaringen en de gevonden spullen in de apparaten. Iedereen leek het erg leuk te hebben gevonden en met de nodige nieuwe kennis en ervaring gingen kids, onderwijzers en medewerkers van de Groene Transformator en het Repair Café de deur weer uit.
Meewerkende scholen: BS De Kasteeltuin - OBS Aan de Roer - OBS De Brink en BS De Steenen Brug. Meehelpende vrijwilligers en reparateurs: Fons, Gondeke, Peter, Rein, Bert, Bart, Rob, Gerard, Hans en Istvan.
De blog is geschreven door Rob Driessen, vrijwilliger bij de Groene Transformator en reparateur bij Repair Café Roermond.
